Quýt

Theo tương truyền, cây quýt xuất hiện sớm nhất tại khe Khuổi Piểu vào cuối thế kỷ 18. Quýt Quang Thuận (tên 1 xã thuộc huyện Bạch Thông) chỉ có trên núi cao hoặc mọc tự nhiên trong các cánh rừng già và được trồng rải rác tại một vài hộ.

 

Đến đầu những năm 1980, người dân đã phát triển thành các vùng chuyên canh. Cây quýt không chỉ ở vùng sâu mà còn mở rộng dần ra những xã lân cận và bám theo đường tỉnh lộ 256 từ Bắc Kạn đi huyện Chợ Đồn, tạo nên vườn xanh trù phú và no ấm cho người dân. Tại huyện Ba Bể, những hộ gia đình trồng quýt lâu đời cũng không rõ loài cây này có trong vùng từ bao giờ, chỉ biết rằng hiện nay vẫn còn những cây quýt 70 - 80 năm tuổi vẫn cho ra quả, năng suất ổn định.

 

Quýt Bắc Kạn là đặc sản nổi tiếng từ lâu. Ai đi xa quê, đến mùa trời trở rét là nhớ về mùi thơm và vị chua chua, ngọt ngọt, đậm đậm đặc trưng của loại quả này. Người ta cũng bảo nhau rằng loại quả này “không ăn vụng được” vì mùi thơm bay xa và thơm lâu. Hàng năm, từ tháng 10 âm lịch cho đến Tết là thời gian những vườn quýt ở Bắc Kạn luôn nhộn nhịp những thương lái từ các tỉnh Thái Nguyên, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Nội tìm đến.

 

Đây là thời điểm mà quýt đạt được hết các tính chất đặc trưng (hình thức đẹp vàng, bóng, mọng nước). Trước đây tiêu thụ của nông dân cam quýt chủ yếu bán vận chuyển tự động tại các thị trường tỉnh, nhưng họ được cấp chỉ dẫn địa lý, quýt Bắc Kạn đã được biết đến hành hương. Ngày nay, người tiêu thụ cam quýt là rất thuận tiện. Vào đầu mùa giải, thương nhân từ Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Hà Nội, Hải Phòng... để thực hiện mua quýt.